Dự thảo Luật Dân số đã được Chính phủ trình ra Quốc hội xem xét, trong đó có quy định nổi bật: ưu tiên mua hoặc thuê nhà ở xã hội đối với nam giới có 02 con đẻ mà không có vợ hoặc vợ đã chết; đây là 1 trường hợp ưu tiên hỗ trợ về nhà ở xã hội theo chính sách của nhà nước về nhà ở (cùng với trường hợp tương tự là phụ nữ sinh đủ 02 con).
Báo đưa tin, trích dẫn ý kiến:
Báo Lao động: Hiểu rõ thêm về đề xuất ưu tiên mua nhà ở xã hội với nam giới không vợ, có 2 con
Bài viết giới thiệu: Đàn ông có 2 con mà không có vợ được ưu tiên mua nhà ở xã hội
Mục đích của chính sách này là gì?
Đây là chính sách để duy trì mức sinh thay thế. Theo dự thảo Luật Dân số (cũng là quy định của Pháp lệnh Dân số hiện hành): Mức sinh thay thế là mức sinh tính bình quân trong toàn xã hội thì mỗi cặp vợ chồng có hai con. Chính sách này nhằm khuyến khích sinh con, tránh già hóa dân số. Tại Điều 8 dự thảo Luật Dân số cũng quy định việc ưu tiên truyền thông, vận động, giáo dục về khuyến khích kết hôn, sinh con để duy trì mức sinh thay thế.
Các biện pháp để duy trì mức sinh thay thế được đề xuất tại Điều 13 dự thảo Luật, gồm: (i) Tăng thời gian nghỉ thai sản khi sinh con thứ hai (phụ nữ được nghỉ thêm 01 tháng; nam giới được nghỉ thêm 05 ngày làm việc); (ii) Hỗ trợ tài chính khi sinh con đối với phụ nữ dân tộc ít người; phụ nữ sinh đủ 02 con trước 35 tuổi; phụ nữ ở địa phương có mức sinh thấp; (iii) Ưu tiên mua hoặc thuê nhà ở xã hội đối với phụ nữ sinh đủ 02 con hoặc nam giới có 02 con đẻ mà không có vợ hoặc vợ đã chết.
Dự thảo Luật Dân số cũng đề xuất sửa điểm đ khoản 1 Điều 79 Luật Nhà ở để quy định trường hợp phụ nữ sinh đủ 02 con; nam giới có 02 con đẻ mà không có vợ hoặc vợ đã chết được ưu tiên thụ hưởng chính sách hỗ trợ nhà ở xã hội bên cạnh các nhóm đối tượng: người có công với cách mạng, thân nhân liệt sĩ, người khuyết tật…
Một số lưu ý
(i) Chỉ ưu tiên hỗ trợ nhà ở xã hội đối với nam giới có 02 con đẻ mà không có vợ hoặc vợ đã chết. Như vậy, trường hợp nam giới nhận con nuôi sẽ không được ưu tiên. Trong khi đó, trường hợp “bố đơn thân” sẽ được hỗ trợ, đây là một vấn đề xã hội xuất hiện ngày một nhiều hơn thời gian qua.
(ii) Chính sách này có khuyến khích/tạo khe hở cho ly hôn giả (để người bố rơi vào trường hợp có 02 con đẻ mà không có vợ) hay không? Đây vẫn là một giả định ở thời điểm hiện nay và ta không thể loại trừ/bác bỏ khả năng này. Nhà làm luật cũng cần tính đến lỗ hổng này trong quá trình thẩm tra, thảo luận trước khi xem xét thông qua luật.
Link tải dự thảo Luật Dân số: https://drive.google.com/file/d/1XmVYCFj2Aa5IoJV2zy7gaFg4669427Dk
Luật sư Nguyễn Văn Đỉnh